پرسش: منظور از کلمه قبه در روایت قبول شدن دعای زائر زیر قبه امام حسین چیست؟
شرح : اساتید محترم در بسیاری ازروایات نقل شده است که زائر امام حسین اگر زیر قبه دعا نماید دعایش مورد قبول واقع می گردد حال سئوال این است که بارگاه حضرت در زمانهای دور اینگونه نبوده ودارای بارگاه و گنبد به این شکل نبوده است پس منظور از دعای زیر قبه چیست ؟ اصولا قبه به کجا اطلاق می گردد و آیا حرم امام حسین حریم دارد ؟
پاسخ:
پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
واژه قبه که در روایات به کار رفته برخی پس از ساخت قبه بر بارگاه امام حسین بوده و برخی پیش از ساخت قبه بوده برخی از این روایات از پیامبر اسلام صادر شده است .
در باره روایاتی که پیشاز ساختن قبه صادر شده ترغیب به زیارت به همراه نوعی پیش بینی بوده مانند آنکه در روایتی طولانی ابن عباس از پیامبر پیرامون کیفیت شهادت فرزندشان حسین بن علی (ع) چنین نقل می کند که پیامبر به او فرمود: اى پسر عباس هر که او را با معرفت به حقّش زیارت کند براى او ثواب هزار حج و هزار عمره است، و هر که او را زیارت کند، مرا زیارت کرده و هر که مرا زیارت کند، گویا خدا را زیارت کرده، و براى زیارت‏کننده خدا است که او را به آتش عذاب نکند، هر آینه اجابت (دعا) زیر قبّه اوست، و شفا در تربتش مى‏باشد، و امامان از فرزندان او هستند.(1)
در این روایات ترغیب به زیارت امام حسین پس از شهادت می باشد و حال آن که هنوز او به شهادت نرسیده .
آن دسته از روایاتی که بحث از ساخت حایر و قبه بوده نیز روشن است؛ مراد از قبه نیز همان حایری است که در روایات دیگر مورد اشاره قرار گرفته است.
حائر در لغت به دیوار یا نرده گرداگرد خانه یا مکان گفته می شود که در روزگار امام باقر و امام صادق، از نام های قبر امام حسین بوده است.
نتیجه آن که: قبه و حائر ناظر به محدوده اطراف نزدیک قبر امام حسین است و بر زمانی که تنها قبری بیش نبوده نیز صادق خواهد بود.
تارخچه بنا بر قبر امام حسین:
اما این که چهار دیواری بر قبر امام حسین به چه زمانی بر می گردد باید گفت:
اولین بار بنى اسد پس از دفن اجساد شهدا و پیکر سید الشهدا،علامتى بر قبر نهادند. از این که توابین در سال هاى 63 یا 64 بر سر قبر امام حسین مى‏آمدند، مى‏فهمیم که آن هنگام، آشنا و شناخته شده بوده است.
بنا به تشویق اولیاء دین، مدفن آن حضرت از همان آغاز، مورد زیارت شیعه قرار گرفت، چه پنهانى و چه آشکار.
در زمان بنى امیه، قبه‏اى بر قبر شریف ساخته شد (1) و تا زمان هارون الرشید باقى بود. وى‏قبر را خراب و محل آن را صاف کرد و درخت‏ سدرى را که (به نشانه قبر) در آنجا بود، قطع کرد.
بار دیگر در زمان مامون ساخته شد. سپس در سال 236 و 237 هجرى به دستور متوکل عباسى، قبر و خانه‏هاى اطراف آن خراب شد و به جاى آن زراعت کردند و مانع‏رفت و آمد مردم شدند.
باز هم در سال 247 به دستور متوکل قبر را خراب کردند و چندین نوبت دیگر این تخریب انجام گرفت.
بناى فعلى مرقد و حرم سید الشهدا به قرن ‏هشتم هجرى برمى‏گردد. البته بارها مرمت ها و اضافاتى انجام گرفته است. در سال‏1216 هجرى وهابی ها با سپاهى از منطقه نجد حمله کرده و حرم حسینى را غارت و تخریب کردند و اسب ها را در صحن مطهر بستند. (3)
حدود حائر حسینی
اقوال فقها در تعیین حدود حائر مختلف است:
1. محدوده‌اى که دیوار روض? شریف و مسجد بر آن احاطه دارد. (4)
2. محدود? زیر گنبد مقدّس.
3. محدود? زیر گنبد و بناهاى قدیمى (مانند رواق، قتلگاه و خزانه) محیط بر آن.
4. آنچه دیوارهاى صحن بر آن احاطه دارد؛ شامل صحن از چهار طرف و ساختمان هاى متّصل به قبّ? منور و مسجد پشت سر آن. (5) (6)
برخى گفته‌اند: قدر متیقّن از حائر گرداگرد قبر شریف به مساحت 25 ذراع است. (7) برخى دیگر حائر را محدوده‌اى دانسته‌اند که امروزه نزد عرف - در مقابل رواق و صحن- به آن حرم گفته مى‌شود و قدر متیقّن آن، محدوده‌اى است که دیوار روض? شریف بر آن احاطه دارد. مسجد پشت سر مقدّس نیز داخل این محدوده است. (8) از این عنوان در باب صلات سخن گفته‌اند.
پی نوشت ها :
1. الإنصاف فى النص على الأئمة (ع) با ترجمه رسولى محلاتى‏،ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ‏ص 299.
2. یاقوت حموی معجم البلدان،دار صادر ،بیروت،ج2،280
3. اعیان الشیعه، ج1، ص629 به نقل از فرهنگ عاشورا، فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، قم، نشر معروف ، 1378 ، چاپ چهارم ،ص352.
4. السرائر، ج1، ص 342 به نقل از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‏3، ص 192.
5. بحار الانوار، ج89، ص 89 و 90 به نقل از همان.
6. بحار الانوار، ج101 ،ص 117 به نقل از همان.
7. کشف الغطاء، ج3 ،ص 347 به نقل از همان.
8. صلاة المسافر (سید ابوالحسن اصفهانى)، ص203 و204 به نقل از همان.

پرسش: خاک تربت امام حسین به کجا اطلاق می شود آیا هنوز بعد از این همه سال خاک تربت وجود دارد؟

پاسخ:

تربت امام حسین خاکی است که از قبر یا حوالی مرقد مطهر حضرت سیدالشهدا صلوات الله علیه می اورند که شیعه به خوردن آن استشفا می کند. خاک اطراف قبر که برای شفای بیمار و مهر نماز استعمال می شود.
امام خمینی می فرماید: آنچه به صورت قطعی تربت امام حسین (ع) است خاکی است که از قبر و آنچه عرفا ملحق به قبر است برداشته می شود. (1)
نظر عده ای از مراجع آن است که حکم فضیلت سجده بر تربت امام حسین و حکم جواز خوردن کم از آن برای شفاء، مخصوص قبر و کمی از اطراف قبر امام حسین علیه السلام می باشد و بقیه خاک کربلا هر چند واجب الاحترام است؛ اما حکم خاک قبر امام حسین و اطراف قبر را ندارد. (2)
بر اساس برخی از روایات سرزمین کربلا تا پنچ فرسخ از هر طرف جزء حریم قبر امام حسین علیه السلام حساب می شود (3) و از خاک این محدوده توسط دستگاه های مخصوص در کار خانه های تربت سازی، در عراق، تربت تهیه می شود.
به نظر بعضی از مراجع: حکم تربت حسینی که در روایات وارد شده است بر خاک کربلا تا مقداری که حریم قبر امام حسین علیه السلام است یعنی از هر طرف پنج فرسخ بار می شود. ولی هر مقداری که نزدیک تر به قبر باشد فضیلت آن بیشتر است. (4)
پی نوشت ها :
1. تحریر الوسیله، ج 2، ص 156، امام خمینی، موسسه تنظیم ونشر اثار امام خمینی، 1421 ق ، چاپ اول.
2. آیت الله بهجت، توضیح المسائل مراجع، ج2 ذیل مسئله 2628، استفتاءات تلفنی از دفتر رهبری، و دفتر آیت الله سیستانی.
3. مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ: قَالَ (ع) حَرِیمُ الْحُسَیْنِ (ع) خَمْسَةُ فَرَاسِخَ مِنْ أَرْبَعِ جَوَانِبِ الْقَبْرِ وسائل‏الشیعة، ج14، ص 513، باب حد حرم الحسین (ع) الذی یستحب ... .
4. استفتاء تلفنی از دفتر آیت الله وحید خراسانی.

منبع : http://www.pasokhgoo.ir